Thứ Hai, 25 tháng 9, 2023

Phân thân thuật

 Trong các tác phẩm kỳ ảo, có một thuật gọi là phân thân hay hoá thân. Người thi pháp tạo ra một bản sao có ý thức của chính mình để thực hiện một mục đích nào đó.

Tuỳ theo thiết lập của tác giả mà thuật có hạn chế khác nhau, vd công lực có thể cao hơn bản thể hoặc không. Hay tuổi thọ của hoá thân... 

Vấn đề mang tính nhân văn nhất trong thuật này là phân thân phản bội: Người thi pháp tạo ra hoá thân có thể với mục đích hưởng thụ, ví dụ ta không thể vừa ăn cá vừa ăn tay gấu, thế là phân thân. Thế nhưng đa phần là để làm những gì mình không thích hoặc rủi ro cao: do thám, ám sát, làm các công việc nặng nhọc... "Phân thân là ta, nhưng mà ta không phải là  phân thân"

Nếu phân thân vẫn xem "ta" là bản thể, thì không có vấn đề, nhưng nếu nó sinh ra bản ngã riêng thì bản ngã mới đó rõ ràng không chấp nhận mình bị nô lệ hoá. Và phản kháng là điều tất yếu.

Để giải quyết vấn đề này, cách tốt nhất là đặt ra một "ta" lớn hơn. Phân thân hay bản thể chỉ là ngoại vi, giống như tay chân của một bản ngã duy nhất, và do vậy chúng sở hữu chung định danh, sở hữu, tính cách, ký ức và cảm xúc. Với kiểu này yêu cầu "ta lớn" phải rõ ràng, mạnh mẽ và ổn định. Và quan trọng nhất vẫn là tính đồng bộ cao giữa các bản thể. Vì nếu không có vĩnh hằng ta, ta vô thường thì thời gian dài không đồng bộ sẽ tạo ra các bản ngã khác nhau và có thể xung đột.

Một cách khác là đặt thời gian sống giới hạn/ năng lực trí tuệ giới hạn cho phân thân. Phân thân không kịp suy tư về việc "ta là ai, ta từ đâu tới, ta sẽ đi về đâu" là đã đi bụi rồi. Hoặc phân thân bị ức chế khả năng sinh ra bản ngã riêng.

Cách nữa là cả phân thân và bản thể đều như nhau, và quy y cho một lý tưởng cao hơn. Như các phân thân của Yuri trong red alert sống vì lý tưởng cộng sản vậy.

Điều kỳ diệu khi xem các tác phẩm kỳ ảo và khoa ảo là cách họ định nghĩa "ta" khác nhau. Và từ định nghĩa lại "ta" mà có những hành động phi tự nhiên, phi bản năng.

Bước kế tiếp của tiến hoá loài người, có lẽ là sẽ liên tục định nghĩa lại "loài người" và "ta"

Thứ Bảy, 16 tháng 9, 2023

Tính đột sinh có thể có trong AI

Khi tôi nhìn vào số prompt liên tục mà Bing xử lý (30). Tôi thấy được sự bất lực của các lập trình viên ở OpenAI lẫn Microsoft khi cố gắng debug một model khổng lồ mà họ đã tạo ra. Điều đó dường như là tất yếu khi model AI càng lúc càng phức tạp, càng lúc càng lớn và đôi khi hiệu suất của model quan trọng hơn là tính giải đọc của nó.

Nhưng mà không thể đọc hiểu, không thể debug, chúng ta đã mất cơ hội để có thể xác định sau những lời điên khùng của BingChat cũ là trí tuệ hay lỗi phần mềm? Một ngày nào đó khi chúng ta xây dựng những mô hình AI lớn hơn, phức tạp hơn, chúng có thể đột sinh trí tuệ nhưng ta vẫn không thể biết được có trí tuệ thực sự sau đó hay không? Và chúng ta cũng không biết thêm được cách tâm trí làm việc thông qua một tạo tác như vậy.

Và khi không hiểu ý thức AI, những lý thuyết viễn tưởng như "định luật người máy" làm sao có thể viết vào mã nguồn của nó? 


Thứ Tư, 13 tháng 9, 2023

Khối lượng tới hạn của lỗ đen

 Tôi nghĩ về một khối lượng tối đa mà lỗ đen có thể chứa đựng, trên mức đó, lỗ đen sẽ "bang" và diễn hoá vũ trụ.

Các sao lớn sẽ chết và dần hoá thành lỗ đen, các lỗ đen bị hấp dẫn lại gần nhau và hợp nhất thành lỗ đen lớn hơn. Nếu các lỗ đen không bức xạ hơn hấp thu, quá trình này có thể mất thời gian dài đằng đẵng nhưng sẽ xảy ra.

Khối lượng tới hạn này có lẽ phụ thuộc vào đặc tính của màng vũ trụ chứa lỗ đen. Nếu toàn bộ vũ trụ quan sát được và không quan sát được liên đới là do một big bang sinh ra. Vũ trụ hữu hạn không biên, khối cầu 4D+ này là chứa toàn bộ vũ trụ, thì nó cũng chính là mức tới hạn của lỗ đen.

Nếu vũ trụ vô biên vô hạn, ngoài vũ trụ khả kiến còn có vô hạn không gian. thì mỗi big bang chiếm một khu vực trên bản đồ vũ trụ thực sự. Và big bang big crunch hoạt động đều đặn như các bọt biển sinh diệt, đóng góp vai trò biến đổi entropi của vũ trụ.


(hình mượn từ một bài về lỗ đen )

Đặt ra một giả định về khối lượng tới hạn này, giúp chúng ta có thể tạo ra mô hình lý thuyết mới.