ngày bearish

Hôm nay tôi đọc vài dòng từ twitter: "It's still early to buy bitcoin..."

Trong những ngày bullish tôi rất đồng cảm với ý kiến này. Bitcoin và cryptocurrency hiện tại vẫn còn rất nhỏ bé so với thị trường truyền thống, và nó vẫn chưa được hoàn toàn chấp nhận rộng rãi. Khi vẫn còn những vướng mắc, tranh cãi thì vẫn còn đất để mở rộng và phát triển.

Thế nhưng hôm nay là một ngày buồn bã, và tôi bỗng nhiên suy nghĩ thêm về mặt kia của đồng xu. Câu "vẫn còn sớm..." tôi thường hay gặp ở các tay chơi ponzi, họ biết nó sẽ sập nhưng họ luôn nghĩ là mình sẽ kiếm tiền và thoát ra kịp lúc. Những tay chơi bitcoin tham gia một trò chơi "công bằng hơn" khi không có một chủ thể sẽ exit scam/ rug pull nhưng nó cũng có thể dẫn đến phá sản và đau khổ. Khó mà nói lỗ 100% với 90% thì cái nào là trò chơi ít rủi ro hơn.

Thế giới là bất định, chỉ khi sự kiện đã xảy ra ta mới biết được quyết định hay phán đoán ngày xưa là có chính xác hay không. Blockchain có thể chẳng phải công nghệ của tương lai, hoặc bị sụp đổ bởi máy tính lượng tử. Các đồng coin phi tập trung có thể bị các chính phủ vùi dập và biến mất, thay vào đó là một blockchain do các quốc gia liên hiệp quản lý. Hoặc blockchain sẽ thống trị nhưng không phải là tất cả các coin bạn đang biết, mà là một blockchain mới vượt trội sẽ đánh bại bitcoin giành ngôi vương.

Bạn có thể đoán trúng ngành sẽ phát triển, đoán trúng dự án sẽ thay đổi thế giới, và bạn vẫn nghèo đi khi mua bán không đúng lúc. Huống chi đúng cả hai cái đó thực sự là một xác suất thấp, bạn có nghĩ là trí tuệ và tầm nhìn của mình trên trung bình, trong nhóm 20%, hay 20% của 20%? 

Nhìn lại những lần thành công trong quá khứ, tôi thấy quá nhiều yếu tố may mắn, những quyết định mà ngày xưa tôi thấy, những người xung quanh cho rằng dựa trên kiến thức và tâm lý vững vàng. Nay nhìn lại thấy nhiều bốc đồng và ngẫu nhiên. Thật kỳ diệu là khi tôi nghĩ tôi hiện tại đã có nhiều kiến thức và kinh nghiệm hơn quá khứ, những tri thức đó chẳng mấy hữu dụng cho tôi bây giờ hay tương lai. Chúng chỉ làm cho tôi gỉam bớt dũng khí khi phải ra quyết định.